Vinissima’s “Kleine wegwijzer voor Armeense wijn”: areni, voskehat, khindoghni & Co.

Vandaag duiken we 6100 jaar in de geschiedenis om Armeense wijn te ontdekken.
Ik ben gek op vergeten druifjes, inheemse druivenrassen, onbekende wijngebieden en bijzondere wijnen. Vorige week kon ik tijdens de WineProfessional 2016 weer mijn hart ophalen. Ik proefde mooie Bulgaarse wijnen van de druivenrassen melnik, melnik 55 (een kloon), rubin (een Bulgaarse kruising van nebbiolo x syrah) en natuurlijk mavrud. Misket was er helaas niet, maar let op! Het witte druivenras misket schijnt het helemaal te gaan maken. Daarnaast proefde ik een paar wijnen uit Azerbeidzjan (ja het is er echt, maar dat ik nou al onder de indruk ben…nee), Libanon, Kroatië en Israël.

6100
Het meest boeiende vond ik de stand met Armeense wijnen. 6100 jaar geschiedenis kent het oude wijnland maar liefst! Een van de series van producent Trinity Canyon Vineyards heet dan ook toepasselijk “6100”. Most werd er vroeger in potten van klei vergist. Daarna werd de wijn in aardenwerken potten (amfora) onder de grond bewaard. Een simpele maar doeltreffende manier om destijds de bederfelijke wijn in een constante temperatuur te kunnen bewaren.
Oudste wijn ter wereld
Armenië heeft een lange wijngeschiedenis. Oude manuscripten laten zien dat de Armeniërs duizenden jaren geleden al bedreven waren in wijnbouw en vinificatie. In 2011 vonden archeologen in de grotten van stadje Areni ’s werelds oudste wijnproductie (zie foto), waarschijnlijk van 4000 v. Chr.
Oorlogen met Arabieren, Turken en Perziërs hebben tussentijdse perioden van verval gegeven. Aan het einde van de 19^e eeuw was er nog maar 9.200ha wijngaard over en na de eerste wereldoorlog 5.100ha. In 1920 werd het land ingelijfd in de Sovjet-Unie. Gedurende de jaren ’20 van de vorige eeuw werden veel wijnhuizen genationaliseerd en behoorden later tot een netwerk van wijnproducerende bedrijven in de Sovjet-Unie. Na de twee wereldoorlog werd er vooral land bebouwd dat niet eerder voor wijnbouw gebruikt werd en in 1990 – toen het land weer onafhankelijk werd – was er zo’n 29.000ha wijngrond, veelal van coöperaties. In de periode van 1945 tot 1985 steeg de productie door de Russische behoefte behoorlijk: 9x voor wijn, 17x voor brandy en 10x voor mousserende wijn. Driekwart van de productie ging dan ook naar Rusland.
Na de val van de Sovjet-Unie daalde het wijngaardareaal drastisch, tot een dieptepunt van 13.000 hectare in 2002 en produceerde toen krap 72.000hl stille wijn (veelal wit, zoet en alcoholisch), 6.200hl mousserende wijn en 46.000hl brandy.

Ararat-vallei
Armenië kent vijf wijnbouwregio’s: de Ararat-vallei, de voet van de heuvels van de Ararat (13%), de Noordoostzone (10%), Vayots Dzor (10%) in het zuidoosten en Zangezur (zo’n 2%). De vallei van de iconische berg Ararat – die wrang genoeg voor de Armeniërs net over de grens in Turkije ligt – is de belangrijkste wijnbouwregio, met 65% van de wijngaarden en de meeste wijnhuizen.

Veel wijngaarden staan op vulkanische bodem en op hoogtes tussen 400en wel 1.70 meter. De hoogte in de heuvels en bergen compenseert de breedtegraad. Hoewel de winters in Armenië erg koud zijn, kan het bekendste rode druivenras van het land, “Areni”, hier uitstekend tegen en levert het indrukwekkende wijnen.

Armeense druivenrassen
In Armenië worden zo’n 400 druivenrassen verbouwd, maar de meeste zijn tafeldruiven. Zo’n 30 inheemse druivenrassen worden in het land verbouwd. Een deel daarvan wordt voor wijn gebruikt, maar de meeste druiven worden gedistilleerd tot – soms uitstekende – Armeense brandy, zoals de Ararat. Het motto van José Vouillamoz – Druiven-DNA specialist en co-auteur van de wijnbijbel “1368 grapes” van Jancis Robinson – is dan ook: “Save them, drink them!”

Inheemse autochtone authentieke druiven; daar gaat mijn interesse naar uit. Niet alleen maar chardonnay of syrah, maar juist eens iets anders. Goed voor ontdekkingsreizen, zeg maar. Niet voor niets is mijn motto: Explore the flavors of life! In Armenië zit je dan dus goed, met bijna alleen maar gekke bijna onuitspreekbare druifjes, zoals qrditchakat of khingochni. Maar er is één druivenras die er duidelijk bovenuit springt, en dat is areni. Wat furmint voor Hongarije is, malbec al enige tijd voor Argentinië is, wat carmenère voor Chili wordt, en wat vranec voor Macedonië moet worden, die positie kan het rode druivenras areni voor Armenië gaan innemen! We noemen zo’n toppositie ‘icon grape’ of ‘signature grape’, een druivenras dus waarmee een land zich internationaal kan onderscheiden en dat automatisch met dat land geassocieerd wordt, maar ook met kwaliteit! Areni heeft dat in zich.

Wit:

• Garan dmak: betekent ‘vette staart’ in het Armeens; het lijkt op de staart van een lammetje. Oud Armeens ras uit Armavir. Winterhard; kan overleven bij -15°C.Wordt veel als blendpartner gebruikt voor tafelwijnen, dessertwijnen, brandy en druivensap.
• Kangun: betekent ‘stevig’ in het Armeens. Vooral gebruikt voor brandy en zoete versterkte wijnen. Een kruising van sukholimansky bely x rkatsiteli. De aroma’s zijn wit fruit, bloemen, honing en kweepeer.
• Khatum/khatum: niets over te vinden
• Mskhali: het meest aangeplante ras van Armenië dat vooral gebruikt wordt voor brandy. Wordt ook gebruikt voor droog wit en fruitige (half)zoete dessertwijnen. Komt vooral voor in de regio Ararat.
• Qrditchakat: niets over te vinden
• Rkatsiteli: kennen we vooral uit Georgië, maar wordt ook aangeplant in bijvoorbeeld Armenië, Oekraïne, Macedonië, Moldavië, Roemenië, Bulgarije en sinds 1954 zelfs in China. Is sowieso erg populair in de ex-staten van de Sovjet-Unie vanwege zijn productiviteit, zijn kouresistentie en zijn behoud van zuren. In Armenië was het het meest aangepante ras tijdens de periode van de Sovjet-Unie, nu is de aanplant gedaald tot zo’n 7%. Geeft droge witte wijnen met een verkwikkende zuurgraad. Is een van de kruisouders van de druivenrassen kangun, pervenets magaracha en podarok magaracha.
• Voskehat: betekent ‘gouden druif’ in het Armeens. De druif geeft veel aroma, met fruitige en florale tonen en levendige zuren. Geschikt voor lichte witte wijnen en als blendpartner in mousserende wijnen, maar ook voor ‘oranje wijnen’ met schilweking en zelfs versterkte witte wijnen (zoals de Ochakan in Madeira-stijl). In Azerbaidzjan is het ras bekend als kharji en wordt er vooral gebruikt voor sherry- en Madeira-achtige wijnen.

Rood:

• Akhtanak: ingewikkelde kruising van sorok lyet oktyabrya x saperavi. Sorok lyet oktyabryais zelf weer een kruizing van kopchak x alicabnte henri bouschet. Het synoniem ‘haghtanak’ betekent ‘overwinning’. Jancis Robinson moet dit ras een van de meest veelbelovende van Armenië! Het ras wordt gebruikt voor de productie van droge wijnen, zoet en versterk en mousserend. Akhtanak geeft wijnen met een intense kleur en een rijke tanninestructuur.
• Areni: betekent ‘bloed’ in het Armeens. Een 100% inheems Armeens ras en de belangrijkste rode troef van het land. Genoemd naar het stadje Areni in de provincie Vayots Dzor, waar het ras vermoedelijk zijn oorsprong heeft en waar ook in 2011 de oudste wijnkelder van de wereld werd gevonden (4000 v.Chr.). Zorgt voor fruit en structuur. Wordt gebruikt voor droge en halfdroge full-bodied wijnen van hoge kwaliteit met goed bewaarpotentieel.
• Kakhet: betekent ‘geschorst’ in het Armeens. Doet denken aan de Georgische regio Kakheti en zou via daar geïntroduceerd kunnen zijn. Het ras is ook verwanter aan de Georgische rassen kikvi en kisi dan aan Armeense rassen. Geeft wijnen met een wat bleke kleur. Florale aroma’s en bessen. Geschikt voor houtrijping. Traditioneel ras in Ararat en Armavir. De druif is het bekendste van de zoete rode Kagor-dessertwijnen, maar er wordt tegenwoordig ook droge rosé en droog rood van gemaakt.
• Karmrajut: betekent ‘rood sap’ in het Armeens. Ingewikkelde kruising tussen het niet meer bestaande Armeense ras adisi x NO 15-7-1. Komt vooral voor in Armavir en wordt veel voor halfdroge dessertwijnen gebruikt.
• Khindoghni: betekent ‘lachend’ in het Armeens. Komt vooral voor in Nagorno-Karabach, maar ook in Armenië en Oezbekistan. Het ras geeft volle droge wijnen met veel alcohol, een goede structuur en tannine. Maar er worden ook dessertwijnen van laatgeoogste druiven van gemaakt.
• Megrabuyr: betekent ’gearomatiseerd met honing’ in het Armeens. Ingewikkelde kruising tussen C 484 x C 128. C 484 is weer madeleine angevine x chasselas musqué. C 128 is de Oekraïense tafeldruif ichkimar x de niet meer bestaande yanvarskii chernyi. Vooral gebruikt voor rosé dessertwijnen.

Amfoorwijnen

Armenië heeft, net als Georgië, de oude bewaarmethode van wijn in amfora weer herontdekt. De Georgische manier kende ik al. Daar heten de wijnen ‘qvevri’-wijnen, naar de aardenwerken amfora, qvevri. In Armenië gebruiken ze dat woord kennelijk niet, ze gebruiken het Armeense woord voor amfoor: “karasi”.
Een van de wijnen die ik proefde heet zelfs zo: de “Karasi” van producent Zorah. Deze wijn heeft een jaar rijping op amfoor gehad. De “Yerez” van Zorah ook. Opvallend is dat bij de wijnen van Zorah het effect van de oxidatie, dat je sterk merkt bij de Georgische qvrevri-wijnen (ze gaan dan wat ‘sherry-achtig’ smaken) zich nauwelijks of zelfs helemaal niet voordoet bij de Armeense amfoorwijnen. Ze lijken juist puurder van smaak te worden. De witte “6100 acestors” van Trinity vertoont echter wel een typerende lichte oxidatie en oranje kleur.

Armeense wijnproducenten
Ik proefde wijnen van de volgende producenten: Armenia Wine Factory, Karas, Voskeni Wines, Trinity Canyon Vineyards en Zorah. De volgorde geeft min of meer ook de kwaliteitstoename aan, met Armenia als grote wijnproducent van Armenië en Zorah als topproducent. Andere Armeense producenten zijn bijvoorbeeld 365wines, Anush, Armas Estate, Yerevan Factory of Sparkling Wines, Tierras de Armenia en Maran.

• Armenia Wine Factory (te vinden op Facebook) is de grootste wijnproducent van Armenië. Armenia maakt wijn, brandy en wodka.
• Karas Wines (www.karaswines.com): de naam en het logo (een aardenweken karaf) verwijst naar de amfoor. Karas Wines is een nieuw wijnhuis dat ligt in het westen van de Armavir-regio van de Ararat-vallei. De 400 hectare wijngaarden op voornamelijk vulkanische bodem zijn eigendom van Tierras de Armenia en sinds 2010 wordt er wijn gemaakt. Karas maakt zowel gebruik van inheemse als van internationaal bekende druivenrassen: voor wit chardonnay, viognier en kangun, en voor rood malbec, tannat, syrah, merlot en cabernet franc. Als wijnmakers/-adviseurs zijn betrokken de Argentijn Gabriel Rogel en niemand minder dan Michel Rolland!
• Voskeni Wines (te vinden op Facebook) is een relatief nieuw bedrijf in Sardapat, in de Armavir-regio in de Ararat-vallei. De geschiedenis dateert echter al uit 1925. Toen keerde Smbat Mateossian, een ondernemer uit Boston, terug naar Armenië en kocht er wijngaarden. Zijn droom was een eigen wijngaard, maar zijn eigendom werd in beslag genomen door de bolsjewieken. Pas in 2008 kon de wijngaard gerealiseerd worden, op de vulkanische bodem van de Ararat-vallei. Voskeni maakt nu een witte en een rode wijn van inheemse druivenrassen.
• Trinity Canyon Vineyards (zie http://www.trinitycv.com) begon in 2009 met het aanstekelijke enthousiasme van drie wijnliefhebbers. Zij verzamelden een groep wijnprofessionals om zich heen en begonnen in het dorpje Aghavnadzor in de Vayots Dzor Highlands een wijngaard, op een hoogte van zo’n 1.300 meter op een mix van vulkanische, gravel- en zandbodem. Ook Trinity maakt wijnen van inheemse druivenrassen, zoals de witte voskehat en de rode areni.
• Zorah (www.zorahwines.com) is een topproducent met dito wijnen. Hun toprange bestaat uit drie wijnen: de witte “Voski” (dat betekent “goud” in het Armeens), de “Karasi” (dat betekent “amfora” in het Armeens) en de topwijn “Yeraz” (toepasselijk “droom” geheten).

 Ik proefde achtereenvolgens:

• Armenia red 2013 en Armenia rosé 2010: de rode is een soepele instapper van druivenras areni, de rosé van Арени и Кахет (areni en kakhet) is een wat schrale instapwijn.
• Karas, 2014 white: van de druivenrassen kangun, chardonnay en rkatsiteli. Uit de regio Armavir van druiven die op 1.200m hoogte op vulkanische bodem worden verbouwd. De wijn heeft zachte zuren en tonen van meloen. Verder een voor ons afwijkend smaakpalet en wat branderig.
• Karas, 2014 red: niet van inhgeemse druivenrassen, maar van syrah, malbec, tannat en petit verdot. Off dry met rijp fruit en veel cassistonen.
• Voskeni, 2014 white: ook uit Armavir. Van de druivenrassen voskehat, garan dmak, khatun en qrditchakat. Van vulkanische bodem. Mooi. Fris. Zachte zuren. Aromatisch en muskaatachtig.
• Voskeni, red: van druivenrassen areni, khndoghni en kakhet. De areni zorgt hier voor fruit en structuur, de khndoghni voor tannine en structuur. 9 maanden vatrijping. Lekker sappig en fruitig.
• Trinity Canyon Vineyards, 2014 white “6100 ancestors”: van druivenras voskehat, van vulkanische bodem. Fris. Meloen. Afwijkend aroma van honing en kamperfoelie en is licht oxidatief. Bittertje. Milddroog. De wijn is “ancestors” (voorvaderen) genoemd omdat de wijn – net als in vervlogen tijden – schilweking heeft gehad en daarna gerijpt is op amfoor. De wijn is niet gefilterd en heeft een goudgele kleur, bijna oranje.
• Trinity Canyon Vineyards, 2014 rosé “6100”: het instapniveau van rood en rosé van Trinity is “6100”genaamd, naar refererend aan de lange geschiedenis van de Armeense wijn. Areni betekent ‘bloed’ in het Armeens. Deze rosé is fris, vrij droog,zacht en heeft aroma’s van aardbeitjes en framboosjes.
• Trinity Canyon Vineyards, 2014 red “6100”: van druivenras areni. 14 maanden houtrijping in vaten van Kaukasisch eikenhout. Soepel, droog en sappig.
• Zorah, Voskì 2014 (wit): Voski betekent goud in het Armeens. Van de inheemse druivenrassen voskehat en garan dmak. Sappig. Milddroog. Bittertje.
• Zorah, Karasì 2013 (rood): Karasi betekent amfoor. Deze wijn heeft een jaar op een aardenwerken amfoor in de grond gelegen en daarna nog een half jaar flesrijping gehad. Van druivenras areni die op 1.400 meter op zandbodem groeide. Elegante wijn. Droog. Mooie balans. Aards. Tabak. Kruidig. Rozijnen.
• Zorah, Yeraz 2012 (rood): de topwijn van het huis, toepasselijk “Yeraz” genoemd, wat droom in het Armeens betekent. De wijn heeft 1 jaar op aardenwerken amfoor gerijpt en daarna nog 1 jaar op ongebrande eiken vaten en tenslotte nog 18 maanden flesrijping gehad. De combinatie van amfoor en ongebrande (!) vaten levert een pure zuivere wijn op. Stevig, dat wel, met slechts op de achtergrond wat houttonen. Mooie zachte tannines.

Voor wie op avontuur wil, is Armenië zeker een boeiend wijnland. Niet alleen vind je er veel traditie en geschiedenis, maar ook boeiende – en mooie – wijnen, maar ook leuke nog onbekende druivenrassen.

Genatzt! Op het leven, klink de glazen, ofwel: Proost!

 

[Royal Beverages Group in Amersfoort importeert o.a. de wijnen van Zorah en de Armeense brandy ArArAt. ArmenianBrandyandWine.com importeert onder andere Armenia en Karas. De Zorah Karasi is ook te koop bij AndereWijn.nl.]

 

Advertentie

Vinissima’s kleine wegwijzer naar inheemse Macedonische druivenrassen: vranec en smederevka, temjanika, zilavka, kratosija en stanosija

Vorige week maakten we met 8 Nederlanders (sommeliers en pers/bloggers) een korte trip naar Macedonië. Niet de gelijknamige noordelijke Griekse provincie, maar het land dat tussen Servië (Noord), Bulgarije (Oost), Griekenland (Zuid) en Albanië (West) ligt. Vanwege dat naamsgeschil met Griekenland mag Macedonië zich trouwens formeel in internationaal verband geen Macedonië noemen. Het land heet daarom officieel FYROM (Former Yugoslav Republic of Macedonia), ofwel de Republiek Macedonië. Met 2,1 miljoen inwoners is het een relatief klein land in de Balkan. Inmiddels is het land kandidaat EU-lid, met de euro kun je er dus nog niet betalen.

Er zijn rond de 33.500 hectare wijngaarden (waarvan 70% met wijndruiven en 30% met tafeldruiven beplant zijn) en er wordt zo’n 100 miljoen liter wijn geproduceerd. In 2011 stond het land op de 27^e plaats van de wereld.

Export
Er zijn momenteel zo’n 80 wijnproducenten in Macedonië. Vijftien daarvan exporteren. Zo’n 80% van de wijnproductie wordt geëxporteerd. Wij bezochten in korte tijd maar liefst negen wijnproducenten die allemaal exporteren: Stobi, Sopot, Tikves, Bovin, Popova Kula, Dalvina, Imako, Ezimit en Kamnik. Verslagen hiervan vind je elders op deze site (zie ook de diverse blogs onder https://vinissima.wordpress.com/category/macedonie/).

Ontdekkingsreis
Waarom is Macedonië leuk? Als je van vineuze ontdekkingsreizen houdt, dan hou je ook van Macedonië! Natuurlijk, we vinden hier ook chardonnay, sauvignon blanc, cabernet sauvignon en merlot. Soms zelfs verrassend goed. Maar als je wilt exporteren, is het wel handig dat wijnliefhebbers je eerst leren kennen via goed gemaakte wijnen van internationaal bekende druivenrassen.

Maar wat mij betreft zit de aardigheid van landen als Hongarije, Griekenland, Georgië, Slovenië, Kroatië, Bulgarije of Macedonië juist in het feit dat zij ook een andere wereld laten zien! Hier kun je je hart ophalen aan onbekende, inheemse, autochtone en soms ‘vergeten’ druifjes. En dat maakt dat je je hier een echte vineuze ontdekkingsreiziger kunt voelen. Inmiddels zijn we allemaal al redelijk bekend met de Hongaarse troef furmint. Georgische saperativi, kisi en rkatseteli dringen mondjesmaat door. Zuiver wit uit Slovenië van bijvoorbeeld welschriesling en mooie volle wijnen van de Griekse agiorgitiko of assyrtiko wekken interesse van sommeliers.

De nieuwe ‘icon grape’: vranec!
Ook in Macedonië hebben we weer verrassende druiven met mooie namen als smederevka en temjanika en meer onuitspreekbare dryuivenrassen als vranec, kratusija, zupljanka en zilavka. Wat mij betreft is vranec (spreek: wraa-netsch) de grote ster. Wat furmint voor Hongarije is, malbec al enige tijd voor Argentinië is en wat carmenère voor Chili moet worden, dat moet vranec voor Macedonië worden! Vranec is een prachtig rood druivenras die mooie volle zwoele wijnen oplevert en die het ook geweldig doet als blendpartner van cabernet sauvignon en merlot. Mijn tip aan de Macedonische wijnproducenten is dan ook: zet vol in op vranec en maak van vranec de ‘icon grape’ van Macedonië! Je hebt dan echt iets herkenbaars en eigens waarmee je je internationaal kunt profileren.

Wil je meer weten over de verschillende druibenrassen van Macedonië? Hieronder heb ik een klein overzicht gemaakt voor de belangrijkste witte en rode druivenrassen van Macedonië. De internationale beschrijf ik niet, de inheemse wel.

Witte druivenrassen

Rkatsiteli (r’kacteli)
Dit druivenras is van oorsprong Georgisch, maar het wordt sinds de 50ger jaren van de vorige eeuw veel in Macedonië gebruikt, met name in de vallei van de Vardar-rivier. De naam betekent rode wijnscheut (rka = wijnscheut, tsiteli = rood). De wijnen van rkatsiteli zijn fris, rond en harmonieus en hebben een herkenbaar aroma. In Macedonië hebben ze aroma’s van appel, peer, mango, perzik, grapefruit en ananas. Serveer ‘m bij neutrale kaas, prosciuto, wit vlees of groene salades.

NB In China is het ras geïntroduceerd als baigu.

Sipon (= furmint)
Sipon (šipon) is hetzelfde ras als de Hongaarse furmint. Het is het belangrijkste druivenras voor Hongaarse Tokaji. In Macedonië wordt het vooral voor mooie droge wijnen gebruikt die een goede aciditeit bereiken.

Smederevka (plovdina, dimyat)
Dit is het belangrijkste witte druivenras van Macedonië. De oorsprong van smederevka is wellicht Servië, maar dat is onbekend. Het is een van de oudste druivenrassen uit de Balkan. Het ras komt in bijna alle wijngebieden van Macedonië voor.

Smederevka rijpt laat, vaak begin oktober, en geeft een hoge opbrengst. Het ras is gevoelig voor kou en groeit dus met name in de warmere gebieden.

De wijn van smederevka is fruitig en vriendelijk met een relatief laag alcoholpercentage en wat vanilletonen. Er wordt vooral tafelwijnkwaliteit en bulkwijnen van gemaakt, maar de druif kan ook aardige wijnen opleveren. Spijs: samen met lichte apetizers, wit vlees, kaas, vis en groene salade.

Smederevkadruiven worden ook gebruikt voor de frisse zomerse ‘spritzer’ (mix ‘m dan met bruiswater) en voor de productie van de Macedonische brandy: rakija.

In de druivenbijbel van Jancis Robinson vind je deze druif onder zijn Bulgaarse naam dimyat. Robinson omschrijft de druif als “productive, everyday Bulgarian white” en vermoedt dat het druivenras oorspronkelijk uit Bulgarije komt. De Macedonische smederevka geeft volgens haar “unexceptional everyday wines”.

Temjanika (muscat blanc à petits grains)
De oorsprong ligt vermoedelijk in Griekenland. De naam betekent sterke intense geur van tijm. Dit is een van de oudste en meest verbreide druivenrassen ter wereld. Temjanika is hetzelfde als de muscat blanc à petits grains. Temjanika heeft warmte nodig, liefst ook een lange droge herfst zodat de druiven langer kunnen hangen en meer suikers kunnen opbouwen. In Macedonië vind je het ras vooral in de Tikves-regio waar men er ook graag dessertwijnen van maakt.

De wijnen zijn bloemig en fruitig met een herkenbaar muskaataroma. Daarnaast herken je bij jonge wijnen ook vaak wat kruidigs en perzik, abrikoos, gedroogde pruimen en sinaasappel. Met wat meer oudering komen ook aroma’s van basilicum en zelfs wierook vrij. Macedoniërs zijn gek op dit ras en z’n wijnen en maken er ok graag een mooie florale witte wijn van. Op z’n best kan temjanika een kans zijn voor Macedonië door z’n potentie om er hier aromatische complexe droge witte wijnen met muskaataroma en fraicheur van te maken.

Drink ‘m bij lichte gerechten, wit vlees, vis of dessert, afhankelijk van of de wijn droog, halfdroog of zoet is.

Zilavka (žilavka, zhilavka)
Dit ras komt uit de streek rond Mostar en is het beroemdste Herzogovina-ras. In Macedonië wordt het in de warmere regio’s aangeplant: Veles, Tikves, Ovcepole en Strumica-Radovish. Zilavka rijpt laat, begin oktober. Zilavka kan full-bodied wijnen van hoge kwaliteit leveren. De wijn van zilavka is vol en notig, verfrissend met aangename aciditeit, sappig en fruitig met aroma’s van citroen, gemaaid gras en witte perzik. Drink ‘m bij zeevruchten, pasta, wit vlees, kaas en dessert. Het ras wordt soms ten onrechte verward met furmint.

Zupljanka (župljanka)
De naam betekent parochiaan. Het witte druivenras is een Servische kruising van prokupac (prokupec) en pinot noir en is inmiddels wijd verbreid in Macedonië. Jancis Robinson schrijft: “župljanka is een synoniem voor chasselas, maar de twee moet je niet verwarren.”

Zupljanka kenmerkt zich door een fijne fraicheur en het ras geeft volle wijnen. Geschikt voor visgerechten, oesters of gegrilde mediterrane groenten.

Overig wit
Daarnaast ook onder meer: chardonnay, grenache blanc, muscat ottonel, pinot gris / pinot grigio, riesling, sauvignon blanc, traminer, viognier, welschriesling (hier bekend als grasevina).

Rode druivenrassen

Kratosija (kratošija, primitivo, zinfandel)
Kratosija heeft veel synoniemen, onder andere tribidrag (in Kroatië) en morellone (Puglia), maar het druivenras is vooral bekend als primitivo in Zuid-Italië / Puglia en als zinfandel in de VS en zou qua DNA verwant zijn. Ook volgens Jancis Robinson zijn kratosija, primitivo en zinfandel hetzelfde.

Het ras kent een lange geschiedenis in Macedonië. Er wordt nu topkwaliteit van gemaakt.

Je kunt er fruitige Beaujolaisachtige wijnen van maken, maar ook krachtige wijnen à la Bordeaux met veel alcohol en een hoog bewaarpotentieel.

Drink ‘m bij BBQ of pittige kazen.

Plavac mali
Belangrijkste druivenras van Kroatië dat ook in Macedonië aangeplant wordt. De druif geeft rijke smakelijke wijnen met stevig alcoholpercentage en tannines. Aroma’s van bramen, zwarte kersen, peperig en kruidig.

Prokupec
Komt oorspronkelijk uit Servië. Het druivenras heeft een hoog suikergehalte en de wijnen zijn rood met kersenzuur.

Stanusina (stanushina, stanušina, stanušina crna, gradesh)
De oorsprong van stanusina ligt in Tikves waar het ras wijd verbreid is. Voor de druifluis bestond het ras hier al en het was toen het belangrijkste ras in deze regio. Duurzaamheid, hardheid is z’n belangrijkste voordeel. Het ras kan alles aan. Het druivenras kan een hoge kwaliteit geven, mits men veel aandacht besteed aan de wijnstokken en trossen en er in de wijngaard streng geselecteerd wordt.

Stanusina geeft volgens de Macedoniërs bleekrode wijnen, maar met een goede extractie en een hoge zuurgraad die een mooie fraicheur en een zekere verfijndheid aan de wijn geeft. Fris, elegant, frambozen, zijdezachte tannines en een uitzonderlijke verkwikkende zuurgraad worden geroemd. Opvallend genoeg noemt Jancis Robinson juist het gebrek aan zuren als probleem, naast gebrek aan body en textuur. Een reden om kratosija volgens haar te blenden met prokupac en/of kratosija.

De wijn komt jong gedronken het best tot zijn recht. Dan is de wijn lekker fruitig met aroma’s van aardbei en framboos. Serveer de wijn wat koeler (10-16 graden) en drink ‘m bij niet al te stevige gerechten, sla, het Balkan-gerecht sarma, gevulde paprika.

Popova Kula is een van de grote voorvechters van dit ras. Het eigenzinnige wijnhuis maakt er wit, rosé en rood van.

Vranec
Vranec is het belangrijkste rode druivenras in Macedonië. Maar liefst de helft van de rode aanplant bestaat uit vranec. Het werd in 1950 in Macedonië geïntroduceerd door Prof. Dr. Dragan Nastev die het ras in Skopje aanplantte. Vranec is een echt Balkanras dat de mentaliteit van de lokale bevolking goed weerspiegelt, warm en krachtig. Het woord vranec betekent zoiets als sterk zwart paard. Wijnen van vranec krijgen daardoor de associatie van kracht, potentie en succes. Maar vranec (vran) betekent ook zwart en dat is de reden waarom de donkere wijnen van dit druivenras bekend staan als de zwarte wijn van Macedonië. Het ras kenmerkt zich door extreem hoog aandeel anthocyanen. Het ras is geweldig op zichzelf, maar is ook een perfecte blendpartner voor cabernet sauvignon, merlot en syrah.

Wijnen van vranec hebben een diepe donkere kleur en aroma’s van rijp fruit. De wijn is vol en heeft een goede structuur en balans. Jonge wijnen zijn paars en smaken naar aardbeienjam en wilde bessen. Ze hebben ferme tannines en kunnen goed rijpen op eikenhouten vaten. Met de jaren wordt de structuur zachter en gaan de aroma’s over in gedroogd fruit en cacao. In de buurt rond Skopje krijgt de druif meer zuren, terwijl in Tikves bouwt meer suiker op waardoor de wijn daar ronder en voller wordt.

Vranec is lekker bij stevige gerechten met rood vlees en wild, BBQ en gerookt vlees.

Overig rood
Daarnaast ook onder meer: cabernet franc, cabernet sauvignon, carmenère, kadarka, merlot, montepulciano, muscat blanc à petits grains, muscat frontignan, muscat trollinger (muscat hamburg), petit verdot, pinot noir, sangiovese, syrah.

 

Proost!
На здравје! Na zdravje!

 

 

40 jaar VVN vinologen: aftrap van het jubileumsjaar in Rotterdam

40 jaar Verenigde Vinologen Nederland, dat moet gevierd worden! En dus trokken op zondagmiddag 19 januari jl. meer dan 80 vinologen en wat aanhang naar Rotterdam om in het vernieuwde Wereldmuseum herinneringen op te halen en bij te praten.
We werden natuurlijk verwelkomd met een glaasje champagne van Pommery, die inmiddels de ‘huisleverancier’ van de club is.

Jubileumplannen
Na de bruisende ontvangst werden we meteen deelgenoot gemaakt van de diverse jubileumsplannen van de organisatie. Zo is er in september een jubileumsfeest, vind er in oktober een studiereis naar Jerez plaats en plant men een heus jubileumboek waarin 40 vinologen voor een bepaald jaar een anekdote, verhaal, leuke foto of herinnering aan een mooie wijn of gebeurtenis kunnen inzenden. Meer hierover krijgt u binnenkort allemaal in huis, dus hou het nieuws in de gaten! Daarnaast vertrekt binnenkort de lustrumreis van de Wijnacademie, met vinologen en oud-studenten.

Wijn-spijs
Maar het draaide die middag allemaal om wijn-spijs. Het team van het restaurant van het Wereldmuseum heeft vijf mooie gerechtjes geselecteerd en aan het einde van ons event werden chefkok Wim Severijn en maître-sommelier Ingrid Buikema met een ‘lekker flesje’ in het zonnetje gezet. Hans Bijvoets, importeur van Spaanse en Italiaanse wijnen (Anfors), had speciaal voor ons vijf bijzondere Spaanse en Italiaanse wijnen gekozen. Mooie stof tot discussie aan de tafels dus.

De volgende vijf combinaties stonden ons te wachten:
1. Op lage temperatuur gegaarde Shetland-zalm, mosterd, gezouten karamel, karnemelk, gordal-olijf, keta-kaviaar, zilverui en dille. Aardige start, prima kwaliteit vis, maar persoonlijk had ik van een kersvers sterrenrestaurant iets spannenders dan zalm verwacht. Erbij: 2011 IGT Sicilia van Planeta. Een echte ‘Etna bianco’, een mooie vulkanische wijn van de Etna van 95% carricante en 5% riesling. De witte wijn van het inheemse ras carricante (wie kent ‘m niet…?) viel in de smaak en misstond niet bij het gerechtje. Lekker bittertje en anijstonen. Nooit van gehoord, en dat als liefhebber van ‘vergeten’ druifjes! Carricante wordt dikwijls verward met cataratto, maar het zijn dus twee verschillende rassen. Carricante wordt wel vaak geblend met cataratto, inzolia of minella bianca. Lekker bij zwaardvis of sashimi. Maar vooral: minimaal 60% van de blend van de Etna bianco (zelfs 80% voor Etna bianco Superiore). Typische aroma’s zijn sinaasapppel en grapefruit, oranjebloesem, (ster)anijs en wit fruit met frisse zuren en een mooie mineraliteit. Zelfs de jonge wijnen kunnen wat honing tonen. Mede door het bijzondere druivenras een interessant begin van ons preuvenementje.
2. De volgende combi leverde meer discussie op, niet in de laatste plaats door de wijn. De gegrilde geelvin-tonijn, crème van rode bietjes, zoute vinger, kropsla, Granny Smith, chorizo bellota en hazelnoten was erg lekker en had een fijn zoetje en wat bbq-aroma’s. De begeleidende wijn kwam uit Bierzo: 2011 Bierzo, godello, sobra lias, van Mengoba. Vergist en gerijpt op grote houten vaten. Voor mij een beetje teveel ‘Hubo’-houttonen die het prachtige gerechtje deden ondersneeuwen, maar daar was niet iedereen het mee eens. Godello is inmiddels uit de vergetelheid getrokken, terecht! Een prachtige veelbelovende druif die in onder meer in de DO Valdeorras, DO Monterrei en DO Bierzo furore aan het maken is. Zo is Telmo Rodriguez, een van Spanje’s veelbelovende wijnmakers, een grote voorvechter van dit ras. Het ras toont mineraliteit en is op zich zeer geschikt voor houtrijping. In Portugal (Douro en Dão) is het ras trouwens bekend als gouveio.
3. Hierna was het de beurt aan rood uit Spanje. 2010 DO Valle de Orotava, “La Solana” van Suertes del Marqués bij geroosterde aubergines met zwarte venusrijs, bundelzwammen, jonge knoflook, 7 spices en ponzu. Ponzu, voor de liefhebbers, is een friszure Japanse vinaigrette-achtige saus van rijstazijn, mirin (zoete rijstwijn), bonitovlokken (gedroogde, gefermenteerde, gerookte tonijn)en konbu (zeewier) die op smaak is gebracht met yuzu of een andere citrusvrucht. Eventueel kan er ook sojasaus ook worden toegevoegd (ponzu shoyu ofwel sojasausponzu). Weer iets nieuws geleerd, nadat ik deze week ook al voor het eerst met yuzu kennismaakte; geweldig!
Wederom een prachtig gerechtje met veel smaak. De bijpassende wijn is gedurfd, hij komt namelijk uit Teneriffe! De wijn is ongefilterd en het druivenras is de listán negro. Alweer zo’n onbekend druifje, goed zo! In dit geval is de druif nog van voor de druifluisepidemie, pre-phyloxera dus. Bijzonder. De wat gekoeld geserveerde wijn is fris en soepel. Verrassend lekker en goed passend bij het gerecht! Listán negro (of listán prieto) is het rode ras van de Canarische eilanden en met name van Teneriffe. Ook hier weer veelvoorkomende verwarringen, namelijk met negramoll of als mutatie met donkere schil van palomino fino. DNA-onderzoek weerspreekt beide theorieën echter. Van listán negro worden tegenwoordig op de vulkanische bodems van Teneriffe zeer aangename aromatische wijnen gemaakt.
4. We vervolgden met entrecôte van Ierse Black Angus, crème van knolselderij, fondant-aardappel en penjapeper. Erbij een mooie krachtige Italiaan: 2011 Bolgheri Rosso van Michele Satta. Satta, die zelf uit het Noorden komt, fietst in de Toscaanse blend een teroldego. Apart. De wijn is een blend van 30% cabernet, 30% sangiovese, 20% merlot, 10% teroldego en 10% syrah en heeft 12 maanden barriquerijping en daarna nog eens 6 maanden flesrijping gehad. Wat zal ik zeggen? Mooie wijn. Mooi gerecht. Prachtige combi!
5. De afsluiting was al even prettig met een tarte tatin-appeltaartje met kaneel, vanilleroom en amandel met de 2010 Passito del Veneto, “Piazza Scheeti” van Azienda Agricola Fornaro. Deze passito wordt gemaakt door garganega-druiven na de pluk in kisten te drogen te leggen om zo het suikergehalte van de druif geconcentreerder te maken. Het sap dat na de persing overblijft ontwikkelt zich in 9 maanden tot een stroperige donkergele wijn met een intense ingedroogde fruitsmaak en amandeltonen.

Wijnacademie
Ondertussen had zich ook VVN-voorzitter Cees van Casteren bij het gezelschap gevoegd. Hij prees zich gelukkig met zoveel aanwezige vinologen en een mooie start van het jubileumjaar. Ook wees hij op de goede relatie met de Wijnacademie. De aanwezigheid van Wijnacademie-voorzitter Ron Andes en opleidingsmanager Klazien Vermeer toonden de sterke band van beide organisaties.
En terwijl een deel van de aanwezigen zich al verheugde op de wijnreis naar Zuid-Afrika, is het voor de rest weer even wachten. Ik zeg: tot ziens in Jerez!

¡Salud!

Vinissima’s wijntrends 2014

Op de vooravond van de WineProfessional waagt Vinissima zich alvast aan wat wijntrends. De wijnconsumptie lag de afgelopen jaren redelijk stabiel (21,8L p.p.), maar hé, het consumentenvertrouwen neemt in 2014 weer toe en de wijnconsumptie daarmee waarschijnlijk ook. Gaan we duurder drinken? Gaan we wat anders drinken? Waar letten Nederlandse wijnliefhebbers op?

• Mede door de ‘global warming’ zijn wijnen van 14,5% alcohol geen uitzondering meer. Er zijn al wijnen van 15,5 of 16% alcohol. De afkeer voor een hoog alcoholpercentage neemt toe en wijnmakers over de hele wereld onderzoeken hoe ze het alcoholpercentage in de greep kunnen houden.
• Wijnen met minder alcohol worden populairder. Ook alcoholvrije wijn krijgt meer belangstelling en het aantal alcoholvrije wijnen neemt toe, zoals Torres Natureo en Faber of de bubbels van Söhnlein of Vita Nova. De webshops Alcoholvrij.nl, Tijdvooralcoholvrij.nl en Alcoholvrijshop.com hebben zelfs een hele alcoholvrije collectie! En zelfs AH heeft een alcoholvrije chardonnay en een alcoholvrije cabernet sauvignon in zijn assortiment.
• De wereld van wijnen wordt steeds groter. Kwam wijn vroeger vooral uit Frankrijk, Italië en Spanje, nu gaan we steeds verderweg. We drinken al langer wijnen uit Australië, Nieuw-Zeeland, Zuid-Afrika, Chili en Argentinië. Nu komt wijn uit India eraan en die is best al van verrassende kwaliteit, b.v. van Sula (zie mijn blog(https://vinissima.wordpress.com/2013/01/14/sula-vineyards-verrast-met-zinfandel-en-viognier-uit-india). Ook Chinese wijn komt eraan, maar die is nog steeds overwegend van matige kwaliteit. Toch is de verwachting dat China over een niet al te lange tijd een belangrijke wijnnatie zal worden, zo niet al is. China is nu al 5e qua wijnconsumptie en ook de productie zal gestaag toenemen. Sterker nog: China is na Frankrijk, Italië, Spanje en de V.S. inmiddels al het vijfde wijnproducerende land ter wereld en zal binnenkort ook de V.S.inhalen!
Maar we drinken ook van dichterbij wijnen die enkele jaren geleden nog onbekend waren: wijn uit België en Engeland bijvoorbeeld. Daarnaast zie je vooral de voormalige Oostbloklanden opkomen. Iedereen durft er al een paar jaar voor uit te komen dat er een Hongaarse wijn gedronken wordt. Die kan zich meer en meer meten met de top. Inmiddels wordt ook Sloveense wijn populairder (en beter! Zie https://vinissima.wordpress.com/category/slovenie) en nu beginnen zich ook Kroatië en Slowakije(https://vinissima.wordpress.com/category/slowakije) te roeren.
• Slow food – slow wine? De actiegroep ABC (Anything But Chardonnay) is al langer actief. De trend naar authentiek zet zich ook langzaam in de wijnen door. De eigenzinnige consument die op avontuur gaat, zal zoeken naar authentieke inheemse druiven die slechts zeer lokaal voorkomen. ‘Vergeten druiven’, zeg maar. Dus geen wit van chardonnay meer uit Sicilië, maar van grillo. Geen sauvignon blanc uit Spanje, maar godello uit Valdeorras. Geen Roemeense merlot, maar fetească neagră. Geen Georgische cabernet sauvignon, maar rood van de inheemse saperavi! Vinissima heeft een zwak voor vergeten druifjes en schrijft er regelmatig over (https://vinissima.wordpress.com/category/inheemse-druiven).
• Zijn we de bubbels beu? Nee, we zijn nog lang niet uitgebubbeld. Prosecco voert nog steeds dik de lijst aan van bruiswijnen, champagne blijft in Nederland een nicheproduct (nog geen glas per persoon per jaar), maar er is meer belangstelling voor andere – en diepgaandere – mousserende wijn, zoals espumante uit Portugal, bruisende Sloveense Puklavec & Friends en natuurlijk Spanje’s cava. Meer info over alle sprankelende diversiteit vindt u op http://www.bubbelblog.nl.
• Eerlijk duurt het langst. Er komen steeds meer biowijnen, ook in de supermarkten.
• We drinken in vergelijking met jaren geleden bijna net zoveel wijn, maar we letten wel een beetje op wat we drinken. We letten nog steeds op aanbiedingen, maar we willen wel meer informatie over wat we drinken. Via columns in kranten en magazines, via vakbladen, via wijnevenementen, via schaplabels, via wijn(wandel)reizen etc.
• De generatie Y (afhankelijk van de definitie: geboorte ruwweg tussen 1980-2000), ook wel de Milleunnium- of Googlegeneratie genoemd, is in de lead. En Y-consumenten reageren heel anders dan de voorgaande generatie. Deze generatie is zelfverzekerd, maar ook optimistisch. Wijnmakers, winkeliers, restaurants e.d. moeten op hen inspelen om de gunst te krijgen. Generatie Y hecht waarde aan onder meer: informatie, duurzaamheid, sfeer, eerlijkheid en transparantie. De groep is opgegroeid met internet en zal daar in eerste instantie informatie zoeken. Een onafhankelijke blog of citaat van een generatiegenoot zal eerder geloofd worden dan advertenties en reclamefilmpjes of de recensie van een bekende wijngoeroe. Beeld zegt hen meer dan tekst. Een persoonlijk verhaal doet hen meer dan een wervingstekst. Social media is een belangrijke – zo niet de belangrijkste – informatiebron. Prijs is belangrijk, maar inhoud en kwaliteit ook. Maatschappelijke betrokkenheid leidt tot interesse in duurzaamheid en bioproducten. Verrassing, authenticiteit, emotie, gevoel, sfeer, fun en humor geven inspiratie en kunnen verleiden tot aankopen. Delen en samen genieten zijn belangrijk; dat geldt zeker voor eten en drinken.
• Meer weten is meer van wijn genieten. Wijndrinkers zijn allang geen bejaarde connaisseurs meer die bij speciale gelegenheden een mooie dure fles opentrekken. Steeds meer 20-gers en 30-gers drinken wijn en een groeiende groep vindt het leuk om er (iets) meer van te weten of over te lezen. De trend van media (tijdschriften als Allerhande, Gall & Gall’s Proef& etc., maar ook Impress Your Friends van Angélique Schmeinck en Corria Houthuizen op 24kitchen) om aandacht te besteden aan welke wijn je bij welk gerecht kunt drinken, zet door.
• Er komen steeds meer betaalde dan wel gratis wijn-apps voor smartphones om wijnetiketten in te scannen en/of om wijn in een database op te zoeken of om je eigen database incl. proefnotities aan te leggen: Vivino, Wine-Searcher, WineSpectator WS Wine Ratings, Snooth Wine Pro, Hello Vino, Cork.kz, Wine Enthousiast Magazine’s Tasting Guide app, Nirvino’s Wine Ratings Guide, Wine Notes, AG Wine | Approach Guide Wine, Wine Wherever, Drync Wine Pro, Corkbin, WineSecretary, WineBook, MyWineLibrary.
Ook zijn er apps om wijn-spijs combinaties te vinden (WineStein Sommelier, &wijn, Pair It, Natalie Maclean’s Wine Pickes & Pairings Mobile App,iPairings Basics). Met “Wine with Friends” maak je proefnotities die je kunt delen met je vrienden. Veelal zijn de apps Amerikaans en MyWineLibrary is Zuid-Afrikaans, dus altijd even checken of je de desbetreffende app nuttig genoeg vindt als het gaat om zoeken in een database van beschikbare wijnen. Welke het prettigst werkt is afhankelijk van je eigen wensen. En natuurlijk checken of ze voor iPhone/iPad en/of Android geschikt zijn.
Met de app ”When wine tastes best” kun je achterhalen op welke dag je het beste wijn kunt proeven. Is het een bladdag (water), worteldag (aarde), fruitdag (vuur) of bloemdag (lucht)? E.e.a. is gebaseerd op de maanstand en de biodynamische theorie en zaai, plant- en oogstkalender van Maria Thun. Antroposofen en biodynamisten zweren erbij.
Educatief is de WSET Wine Game. VinoCellar is er voor de kelderbeheer. Met WineQuest kun je achterhalen welke wijn je lekker vindt. “Selecting a Wine for Dummies’ is …voor beginners.
Nederlandse apps zijn: WineStein en &wijn (wijs-spijs), Winebase, Wijndagboek en wijn app (om je eigen database aan te leggen) en natuurlijk de diverse wijngidsen van de bekende wijnschrijvers, zoals de “omfietswijngids 2014” van Nicolaas Klei, “De Grote Hamersma 2014” en “Superwijnen”(ook van Hamersma).
Het aantal wijnapps zal nog verder toenemen.
• Wijn en gezondheid blijft een thema. Maar daar waar vroeger vooral de negatieve gevolgen van alcohol werden onderzocht en belicht, krijgen tegenwoordig vooral de positieve effecten op geest en lichaam aandacht. Matig wijndrinken (dat is voor vrouwen maximaal twee glazen en voor mannen maximaaldrie glazen per dag) is gezond. Rode wijn maakt slimmer, rode wijn scherpt de geest. Wijndrinken (met name het bestanddeel resveratrol en depolyfenolen) beschermt tegen hart- en vaatziekten en remt het verouderingsproces. De alcohol in wijn draagt ertoe bij dat bloedvaten gezond blijven en minder snel dichtslibben. Wijndrinken kan dementie en kanker voorkomen en de kans op nierstenen verlagen. Uit onderzoek onder 30.000 gezondheidsmedewerkers blijkt dat mannen die (beperkt) wijn drinken maar liefst 70 procent minder kans hebben op prostaatkanker.
• Het wachten in de hele gezondheidshype is op wijn met smaakjes. Bij thee hebben we dat allang. Thee met kaneel, meloen, bosbes. Wanneer komt er wijn met een vleugje tarwegras? Of met verse gember en ginseng? Of rosé met acaibes?
• Een gevolg van de toenemende aandacht voor wijn-spijs is dat wijnmakers steeds meer letten op de gastronomische inzetbaarheid van hun wijnen. Een voorbeeld zijn Duitse wijnen die van halfdroog en behoorlijk zoet naar steeds droger gaan. De wijnmakers letten daarbij meer op hoe je hun wijn bij het eten kunt inzetten. Niet voor niets liefkozen veel sommeliers tegenwoordig de nieuwe generatie Duitse witte wijnen!
• En last-but-not-least: restaurants gaan gelukkig meer en meer over tot wijn per glas. De tijden dat een restaurant 1 witte en 1 rode huiswijn per glas op de kaart had, lijken steeds meer passé te zijn. Dat kan ook niet in een fatsoenlijk restaurant waar je een uitgebreidere menukaart hebt. Eet je met z’n vieren en heb je allemaal een ander gerecht, dan kun je het nooit redden met één soort wijn die je per fles moet bestellen. Een wijnarrangement is handig, maar een goede selectie van uiteenlopende witte en rode wijnen en mogelijk ook in elk geval 2 rosés is onmisbaar wil je het onderwerp wijn-spijs serieus nemen. Nu nog werken aan faire prijzen, want €13,50 voor een glas doorsnee-Moët of €8 voor een glaasje chardonnay is wel wat gortig.

Op de WineProfessional gaan we morgen verder speuren naar trends. Wordt vervolgd dus…
Ondertussen zeg ik: Proost! Santé! ¡Salud! Salute! Cheers! Kampai! Gānbēi! Na zdravje! Zum Wohl! Skål!

Vergeten druifjes deel 14/14: fruitige Roemeense fetească neagră 2011 “La Putere” van Cramele Recaş

We sluiten de serie inheemse druifjes af met de fetească neagră uit Roemenië. De zwarte maagd. Maar dat betekent uiteraard niet dat dit de laatste keer is dat hier op deze blog een wat minder bekend druifje in de spotlights komt te staan…

Wijn: 2011 Banat, fetească neagră, La Putere, Cramele Recaş
Land/gebied: Roemenië/Banat
Producent: Recaş is een succesvol en snel groeiend wijnavontuur van de Brit Philip Cox. Een kleine twintig jaar geleden kocht hij eeuwenoude wijngaarden in het Noordwesten van Roemenië om zijn droom te verwezelijken: een goed en succesvol wijnbedrijf neerzetten. Recaş is niet zomaar een heuveltje. De wijngaarden van Recaş liggen in de wijnregio Banat in het Noordwesten van Roemenië. Ze zijn oeroud. De oudste documenten gaan terug tot 1447, toen de aristocraat Severin Mihail de Ciorna een ze kocht voor 32 Hongaarse gouden florijnen. Van 1722 tot 1786 trokken Zuid-Duitse Schwaben het gebied in. Het waren ervaren wijnmakers en ze tilden de plaatselijke kwaliteit op een hoger niveau. De Weense keizer en veel Hongaarse aristocraten kochten er hun wijn.
Phillip Cox is slim. De Brits-Roemeense samenwerking wordt geleid door de Britse eigenaar Philip Cox. Hij heeft de ervaren Australische wijnmaker Hartley Smithers aangetrokken om de leiding te nemen over het wijnmaken. Er is inmiddels meer dan 20 miljoen euro geïnvesteerd. De apparatuur in de kelders is op internationaal niveau. De wijngaarden zijn flink uitgebreid. Inmiddels heeft Recaş zo’n 700 hectare en is het een van de modernste wijnhuizen Roemenië en wint steeds vaker internationale prijzen.
In ongeveer een kwart van de wijngaarden worden zogenaamde tafeldruiven verbouwd. De naam zegt het al: die gaan niet in de wijn maar komen op tafel om op te eten. In de overige wijngaarden heeft Recaş verscheidene druiven uit de eigen regio, als de Fetească Neagră, Fetească Regală, Kadarka, Muskat Ottonel, Kékfrankos en Mustoasa de Maderat. Maar de internationale druiven als Chardonnary, Gewürtztraminer, Pinot Gris, Sauvignon Blanc, Pinot Noir, Merlot en Cabernet Sauvignon zijn in de meerderheid. Recaş maakt verschillende ‘lijnen’ op uiteenlopende kwaliteitsniveaus. Van vrij eenvoudige tafelwijnen tot de prestigieuze La Putere en Solo lijnen voor de internationale markt.
Karakter en smaakprofiel: medium bodied
Alc.%: 14,5
Druivenras: fetească neagră
De Fetească Neagră druif geeft robijnrode wijnen met een fruitige smaak van zwarte bessen. Ze zijn vaak iets peperig, niet al te zwaar en soms met het frisse van verse munt. Maar vooral met veel enthousiast jong rode fruit in de neus.
De ‘Zwarte Maagd’, zo zou je de Roemeense Fetească Neagră vrij kunnen vertalen. De druif is vrij zeldzaam. Je vindt de Fetească Neagră vooral in Transylvanië, in het Noorden van Roemenië.
Maar er zijn in Moldavië en Hongarije ook enkele wijnboeren die hem in de wijngaard hebben staan. Mocht je eens zo’n Hongaarse wijnboer tegenkomen vraag dan naar Feteke Leányka, want zo noemen ze hem daar.
Wijnen van de Fetească Neagră kunnen doorgaans lang worden bewaard. Ze worden zachter en complexer naarmate ze ouderen. De wijn is paarsrood, fris, met krachtige framboos, bessen en cassis. Iets kruidig met pepertonen. Vol, maar ook wat alcoholisch.
Houdbaarheid: Nu al lekker, maar hij kan ook nog jaren liggen.
Meer info: http://www.recaswine.ro
Gekocht bij & prijs: AndereWijn.nl | €9

Voor wie nog meer onbekende en vergeten druifjes wil…snuffel het nieuwste boek van Jancis Robinson en co-auteurs Julia Harding en Jose Vouillamoz eens door, daar staan 1.368 druivenrassen beschreven! Zou boeiend zijn om ze allemaal eens in een grote gekke marathonproeverij te proeven…! Wie durft…?

“Wine grapes. A Complete Guide to 1,368 vine varieties, including their origins and flavours”, Jancis Robinson, Julia Harding en Jose Vouillamoz.
ISBN 9781846144462 (ca. €150)

Vergeten druifjes deel 13/14: krachtige Italiaanse pignolo uit Friuli van Ermacora

Hèhè, eindelijk! Ik hoor jullie al zeggen: “waar blijft Itaië nou in de serie inheemse druiven!?” Nou, hier is dan eindelijk een Italiaan van een onbekend druivenras, een pignolo uit Friuli. Italië mag natuurlijk ook niet in deze serie ontbreken. Er zijn alleen al meer dan 300 druivenrassen toegestaan voor kwaliteitswijn in Italië, maar er zijn er zeker 500! Een heerlijk land om wijn te ontdekken dus.

Wijn: 2007 Colli Orientali del Friuli, pignolo, Ermacora
Land/gebied: Italië/Friuli
Karakter en smaakprofiel: krachtig – 30 maanden hout
Alc.%: 14,5
Druivenras: PIGNOLO
De pignolo is een zeldzaam autochtoon druivenras, en verdween na de druifluis bijna geheel uit Friuli, net als schioppettino en tazzelenghe. De wijn wordt in de 17e eeuw genoemd als een ‘excellente rode wijn’ in het boek Bacchus in Friuli. Pignolo werd in de 70ger jaren van de vorige eeuw gered in de wijngaard van een klooster in Rosazzo toen een pre-phyloxerastok werd gevonden. In 1973 plantte Girolamo Dorigo voor het eerst weer pignolo aan. De druif wordt nu als mono-cépage en als blendpartner gebruikt in de DOC Colli Orientali del Friuli.
De druivensoort is bijzonder gevoelig en geeft een onvoorspelbare en ongelijkmatige opbrengst. De wijn levert vandaag de dag uitmuntende kwaliteit. Doordat de druif vier pitten heeft, geeft het van nature veel tannine af en dient de wijn meerdere jaren gerijpt te worden in vat en fles. Dan zijn de tannines zijdezacht. De wijn is diep paars van kleur en heeft een bouquet van pruimen en bramen en over de jaren drop. Lange afdronk.
Pignolo wordt soms verward met aglianico.
Wijnmaker Dario Ermacora is een van de weinigen die een goede pignolo weet te maken. De wijn is van nature ‘hard’ en wordt gedurende 30 maanden opgevoed op kleine houten vaten en daarna 6 maanden op fles voordat hij op de markt komt. De kleur is intens granaatrood, een complexe neus van specerijen en frambozen, leer en drop. In de mond tanninerijk en machtig met een bijzonder lange afdronk.
Smaakprofiel van de wijn: Robijnkleurig met bruine toon. Vol en krachtig met duidelijke houttonen. Laurier en drop. Aardig wat tannines nog maar ook wat drogend op het einde.
Wijn-spijs: Gaat goed samen met wildgerechten, rood vlees en is uitstekend bij vette (vlees)gerechten.
Waardering: ***(*) goed
Houdbaarheid: de wijn kan nog zeker jaren liggen en het vermoeden is dat de wijn daar baat bij heeft en dan wat meer in evenwicht komt.
Gekocht bij & prijs: ConGusto.nl | Flavor from Friuli | €27,31

Morgen sluiten wij deze 14-delige serie over vergeten inheemse druivenrassen af met een fetească neagră uit Roemenië.

Vergeten druifjes deel 12/14: een 2008 Rioja van 100% graciano van Bodegas Tobía

Spanje hebben we nog niet gehad in deze serie van onbekende druiven, hoewel Spanje best een aantal cépages kent die minder bekend zijn, zoals momenteel de geweldige nieuwe witte hypedruif godello. De graciano is ook niet helemaal onbekend, maar als mono-cépagewijn komen we hem minder vaak tegen, eerder als Rioja-blendpartner met tempranillo. We hebben echter een Rioja ontdekt van 100% graciano. Leuk dus om te kijken of die ook gewoon als tempranillo-gedomineerde Rioja smaakt of toch anders.

Wijn: 2008 Rioja, graciano, Bodegas Tobía
Land/gebied: Spanje/Rioja
Karakter: krachtig – hout/crianza (12 maanden in Hongaars eiken)

Alc.%: 13
Druivenras: GRACIANO
Vroeger bloeide de Graciano overal in La Rioja. Maar hij geeft een lage opbrengst en wil nog wel eens verkouden zijn. Daarom hebben de meeste Bodegas hem gekapt en vervangen door Tempranillo. Óscar Tobía meent dat juist de Graciano de rode Rioja z’n verfijnde geur geeft. Om dat aan te tonen heeft hij niets anders dan het pure sap van Graciano in deze fles gestopt.
Graciano is krachtig, kruidig en geeft aan een blend frisheid en aromatische tonen.
Smaakprofiel van de wijn: Opmerkelijk fleurig, sappig en levendig voor een Spaanse Crianza. Kersen, bessen, wat cederhout en vanille. Als hij even open staat komt er een zoetige kruidigheid door. Niet te veel alcohol, lekker frisse zuren en geen overmaat aan tannine. Wat cederhout. Munt. Aangename zuren. Toch duidelijke houttonen. Lekker, maar behoorlijk aan de prijs, luidde het oordeel in de wijnclub.
Waardering: *** goed
Gekocht bij & prijs: AndereWijn.nl | €17

Morgen vervolgen wij deze 14-delige serie met een krachtige houtgelagerde inheemse pignolo uit Friuli.

Vergeten druifjes deel 11/14: Zwitserse humagne rouge van Grand Métral; en de verwarring met pseudoniem cornalin

Na de amigne blanc die we hier al eerder bespraken, nu de humagne rouge. Leuk voor de alpinisten onder ons, dit ‘alpine’ ras dat net als de amigne een specialiteit van Valais is. Robust en lekker bij wild. Het is er nog de tijd voor, dus tast toe! Grappig detail: in de 20e eeuw is de aanplant van dit inheemse ras weer toegenomen. Ik zeg: goed zo! Meer inheemse rassen maakt het wijnlandschap diverser en dus interessanter.
En: lees alles over de verwarring met het pseudoniem van humagne rouge, de cornalin! Ik had er een boeiende twitterdiscussie over met de Zwitserse botanicus en druivengeneticus José Vouillamoz, co-auteur van het nieuwe boek “1.368 Wine Grapes” van Jancis Robinson…

Wijn: 2010 Valais, humagne rouge, Grand Métral
Land/gebied: Zwitserland/Valais
Karakter: krachtig
Druivenras: HUMAGNE ROUGE = cornalin
Volgens het nieuwe boek van Jancis Robinson “Wine grapes”) is cormalin een pseudoniem van humagne rouge. Vreemd, want Grand Métral heeft onder beide benamingen een rode wijn!? Een Zwitserse wijnsite noemt als pseudoniemen oriou en petit rouge. Wie te vertrouwen…?
Ik was dus verward en heb per twitter een discussie gestart met José Vouillamoz (@JoseGrapes), zie foto. Vouillamoz is van oorsprong Zwitser en is als co-auteur verantwoordelijk voor de inhoud op het gebied van het DNA van druivenrassen van Robinson’s boek “1.368 Wine Grapes”. Mijn vraag aan hem: “Just tasted Grand Métral humagne rouge. You wrote hm is same as cornalin. But GM sells both hum.r & cornalin. How can it be the same?” Hij reageerde vrijwel onmiddellijk (wat is twitter toch een geweldig medium!). Zijn antwoord luidde: “Humagne Rouge CH = Cornalin AO but Rouge du Pays CH was renamed Cornalin in CH in 1972, borrowing AO name. Cplx!”
Dus om het even samen te vatten (in twitter heb je natuurlijk maar 140 karakters…!): Het Zwitserse ras humagne rouge is inderdaad hetzelfde als cornalin in Aosta. Cornalin is de naam van dat ras in het Italiaanse Valle d’Aosta. Maar nu komt het verwarrende…De Zwitsers hebben hun inheemse ras rouge du pays in 1972 gewoonweg – en dus foutief – cornalin gedoopt. Ze hebben daarmee de benaming van humagne rouge in Aosta gebruikt. Daarmee is de verwarring compleet. @NickDobsonWines (die kennelijk onze twitterdiscussie volgde) opperde dat de Zwitsers het ras rouge du pays wellicht anders wilden noemen omdat het teveel op vin du pays zou lijken en daarmee een slechte associatie zou hebben en waarschijnlijk allang verdwenen zou zijn onder de oorspronkelijke naam. Vouillamoz betwijfelt dat laatste (“not so sure… Tinta del Pais is thriving in Ribera del Duero”). Tot zover de discussie rond de verwarrende benamingen en dank aan Vouillamoz voor zijn reactie!

Verder over de humagne rouge… De Cornalin (in Valle d’Aosta) alias Humagne Rouge (in Valais) behoort tot de autochtone rode druivenrassen van het Zwitserse Valais (Wallis). De wijn onderscheidt zich door zijn schitterend diepe robijnrode kleur. De eerste smaakindruk doet vol en stevig aan, waarna het fruit in de wijn zich ontplooit waarin o.a. wilde bessen te herkennen zijn. De krachtige smaak wordt mede gedragen door de aanwezigheid van gerijpte wat rustieke tannines en rookaroma, peper en zwart fruit. De wijn is zeker 5 -7 jaar houdbaar.
Er is overigens geen relatie tot de witte humagne!
Smaakprofiel van de wijn: Robijnkleurig. Soepel met zachte tannines. Licht en elegant. Peperig en wat rokerig. Karnemelk. Bijna een zoetje.
Wijn-spijs: Bij rood vlees, diverse wildgerechten (o.a. eend, duif, ree), salami en natuurlijk bij diverse Alpage-kazen.
Waardering: *** goed
Houdbaarheid: kan nog wat jaren liggen en zal zeker wat beter worden.
Gekocht bij & prijs: Gransjean | €17,75

Morgen vervolgen wij deze 14-delige serie met een Rioja van 100% graciano.

Vergeten druifjes deel 10/14: de bekendste Georgiër saperavi; 2007 Kakheti, saperavi, Kondoli vineyards, Marani, Telavi Wine Cellar

Onbekend maakt onbemind. Maar is dat terecht? We bespraken hier al eerder de witte amforawijn van kisi en op bubbelblog de mousserende wijn van chinuri. Nu is het tijd voor wellicht de bekendste druif uit Georgië, de rode saperavi. Het ras verraste me een paar jaar geleden tijdens de proeverij op de Georgische ambassade behoorlijk. Krachtige complexe wijnen in Europese stijl. Dat laatste hebben ze daar inmiddels wel geleerd, want niemand houdt hier van medium zoet rood, zoals men nog veelal in de voormalige Sovjet-Unie landen prefereert. Saperavi is het paradepaardje. De wijnen komen vaak pas na vijf jaar op de makrt zodat de tannines mooi afgebouwd en fluweelzacht zijn geworden! Ook de wijn die we vandaag bespreken is mooi gerijpt en laat zien dat Georgië serieuze wijnen kan maken die kunnen concurreren met West-Europese wijnen en veel wijnen uit de nieuwe wereld. Nu die namen nog onthouden…

Wijn: 2007 Kakheti, saperavi, Kondoli vineyards, Marani, Telavi Wine Cellar
Land/gebied: Georgië/Kachetië (dorpje Kondoli). Marani is een heilige plaats voor Georgiërs. Hier komt de oogst bijeen en wordt geperst en gerijpt. Telavi is een stad in Kachetië en in Kondoli kwamen de eerste wijngaarden in de streek.
Karakter: krachtig
Alc.%: 13
Druivenras: SAPERAVI
De saperavi druif geeft krachtige mondvullende rode wijnen, die vaak lang kunnen liggen. Veel van alles: veel kleur, veel zuren, veel tannine, veel donker fruit. Zowel de schil als het vruchtvlees is rood van kleur en dat komt zelden voor. Droge wijnen van de saperavi hebben een stevig en kruidig karakter met tonen van leer, laurier en veel rijp bijna gestoofd zoetig rood fruit.
De Saperavi druif komt oorspronkelijk uit Kachetië in het oosten van Georgië. Het is de belangrijkste druif van dit land. Hij is in de vorige eeuw verspreid over andere voormalige Sovjetrepublieken zoals Moldavië.
In Georgië worden verschillende typen wijnen van de Saperavi gemaakt. Voor droge, kort gerijpte rode wijnen wordt doorgaans simpelweg ‘Saperavi’ op het etiket vermeld. ‘Mukuzani’ is een wijn van de Saperavi die langer (drie jaar) heeft gerijpt, vaak op eikenhout. ‘Kindzmarauli’ is een halfzoete rode wijn van de Saperavi druif (een beetje port-achtig).
Smaakprofiel van de wijn: ontwikkeld bouquet. Aards. Rijpe zachte tannines met een mooie zuurgraad. Elegant. Goede zoet-zuurbalans. Laurier. Leer. Gestoofd karakter zonder echt zoet te zijn. In de smaak mooi vol en rond. Met deze wijn is voor mij weer eens bewezen dat saperavi echt een heel mooi druivenras is!
Wijn-spijs: Bij gegrild rood vlees, wild en gerijpte kazen.
Waardering: ***(*) goed.
Houdbaarheid: kan nog makkelijk enkele jaren liggen.
Gekocht bij & prijs: AnderWijn.nl | €13,50

Morgen vervolgen wij deze 14-delige serie met het Zwitserse druivenras humagne rouge. Lees ook de verwarring over het pseudoniem van humagne rouge (cornalin) en de twitterdiscussie die ik daarover had met de Zwitserse botanicus en druivengeneticus José Vouillamoz, co-auteur van het nieuwe boek “1.368 Wine Grapes” van Jancis Robinson…

Vergeten druifjes deel 9/14: krachtige Griekse agiorgitiko; 2007 Nemea, Tselepos/Driopi Winery

We bespraken hier al eerder een Griekse inheemse druif, de witte malagouzia. Vandaag tijd voor een van de krachtige rode rassen die het land bezit, de agiorgitiko. De tijd van stoffige, zure slobberwijnen uit rode en gouden metalen karafjes is definitief voorbij! Griekse wijn kan lekker zijn en er komen steeds meer ambitieuze wijnproducenten die het niveau van toeristenwijn met gemak overstijgen. Zo ook de rode wijn van wijnmaker Yannis Tselepos.

Wijn: 2007 Nemea, agiorgitiko, Tselepos / Driopi Winery
Land/gebied: Griekenland/Nemea
Producent: Driopi is een avontuur van wijnmaker Yannis Tselepos met focus op druifje agiorgitiko. De wijngaard ligt op 380m hoogte en heeft een kleibodem, heeft veel zon maar krijgt ook koelte van Noorderwinden.
Karakter: krachtig
Alc.%: 13
Druivenras: AGIORGITIKO
Agiorgitiko is genoemd naar Sint George en geeft krachtige rode wijnen met kruidigheid en rood fruit. Het ras wordt door de donkere kleur ook wel het bloed van Hercules genoemd.
Smaakprofiel van deze wijn: robijnkleurig. Aardse neus met ontwikkeld bouquet. Mooie geuren en smaak van rijpe kersen, koffie, drp, laurier, vanille. Ook in de mond al redelijk ontwikkeld qua aroma. Tannines komen in de ontwikkeling wat meer door. De wijn heeft een aangename fraicheur, maar wat (te) weinig fruit naar mijn smaak. Lange afdronk.
Wijn-spijs: Bij stoofvlees en lamsrack.
Waardering: *** goed.
Houdbaarheid: de wijn is nu mooi op dronk en kan nog 1-2 jaar bewaard worden. Maar alles hangt af van je eigen smaakvoorkeur.
Gekocht bij & prijs: Gransjean | €12,75

Morgen vervolgen wij deze 14-delige serie met alweer een Georgisch druivenras, de saperavi.